Ορθή Διαχείριση Φυσικών Πόρων

Στόχος του Ομίλου είναι η συνεχής μείωση των αέριων εκπομπών και η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο και στη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στις περιοχές που δραστηριοποιούμαστε. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από ενέργειες όπως η μεγιστοποίηση της χρήσης αέριων καυσίμων, η χρήση καυσίμων με υψηλότερες περιβαλλοντικές προδιαγραφές, οι επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες παραγωγής (π.χ. καυστήρες χαμηλών εκπομπών οξειδίων του αζώτου), αλλά και ο άμεσος περιορισμός των εκπομπών (συστήματα ανάκτησης πτητικών οργανικών ενώσεων κατά τη φόρτωση πετρελαιοειδών, φίλτρα σωματιδίων κ.λπ.).

Ο Όμιλος ακολουθεί αυστηρά τις εθνικές και ευρωπαϊκές νομοθεσίες, όπως και τις βέλτιστες πρακτικές, με αντιπροσωπευτικό παράδειγμα τη συμμόρφωσή του με τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές για τον κλάδο των πετρελαιοειδών και την Ευρωπαϊκή Οδηγία των Βιομηχανικών Εκπομπών, ενώ παράλληλα εφαρμόζει και πιστοποιημένα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης σε όλο το εύρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του.

Οι αέριες εκπομπές από τη λειτουργία όλων των βιομηχανικών εγκαταστάσεων παρακολουθούνται με βάση τους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας της κάθε εγκατάστασης, διασφαλίζοντας την αυστηρή τήρηση των θεσμοθετημένων ορίων εκπομπής, αλλά και την ουσιαστική συνεισφορά στη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας.

Η προσέγγιση που ακολουθείται, οι επενδύσεις που έχουν υλοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα αξιολογούνται ιδιαίτερα θετικά, αν ληφθεί υπόψη η σημαντική μείωση των βασικών δεικτών αέριων εκπομπών τα τελευταία χρόνια όπως και η αντίστοιχη αποτύπωση στα ποσοτικά στοιχεία παρακολούθησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας των γειτονικών με τις δραστηριότητές μας περιοχών.

Βασικός στόχος του Ομίλου είναι η συνεχής μείωση των δεικτών αέριων εκπομπών σε όλες τις δραστηριότητες του Ομίλου και η ευρεία αποδοχή της σημαντικής συνεισφοράς μας στην βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας των τοπικών κοινωνιών.

Επιδόσεις

Στα τρία διυλιστήρια του Ομίλου, που αποτελούν και το κύριο κομμάτι της παραγωγικής δραστηριότητάς του, έχει μεγιστοποιηθεί η χρήση αέριων καυσίμων ιδιοκατανάλωσης, καθώς και φυσικού αερίου, ελαχιστοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τη χρήση υγρών καυσίμων, επιτυγχάνοντας σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO₂), οξειδίων του αζώτου (NO_X) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM).

Το 2021, η έκθεση των ευρωπαϊκών διυλιστηρίων στις εξαιρετικά ασταθείς συνθήκες της αλυσίδας εφοδιασμού του φυσικού αερίου, είχε ως αποτέλεσμα την αντίστοιχη προσαρμογή του μείγματος καυσίμων ιδιοκατανάλωσης με περιορισμένες επιπτώσεις και στους δείκτες των αέριων εκπομπών. Το διάστημα 2015 ως 2021, εμφανίζεται γενική τάση μείωσης των βασικών αέριων εκπομπών διοξειδίου του Θείου-SO₂ , οξειδίων του Αζώτου-NΟ_X και σωματιδίων PM₁₀ (kg εκπομπών ανά tn τροφοδοσίας), με τις εκπομπές PMs να επηρεάζονται από τη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου για περιορισμένα χρονικά διαστήματα εντός του 2021 (σε σχέση με το προηγούμενο έτος). Συγκεκριμένα, οι δείκτες αέριων εκπομπών εμφάνισαν μείωση 39%, 21% και 8% αντίστοιχα κατά την τελευταία εξαετία 2015-2021 όπως παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα.

Ειδικά για την περίπτωση των σωματιδίων και με στόχο να επιτευχθεί η περαιτέρω μείωση των εκπομπών, κατά το 2021 ολοκληρώθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος οι υποστηρικτικές εργασίες για τη λειτουργία του φίλτρου κατακράτησης σωματιδίων στη μονάδα καταλυτικής πυρόλυσης του διυλιστηρίου του Ασπροπύργου και το 2022 αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στη μείωση του σχετικού δείκτη εκπομπών σωματιδίων.

Παράλληλα και ειδικά για τον περιορισμό των εκπομπών των διάχυτων πτητικών οργανικών ενώσεων (Volatile Organic Compounds-VOC) έχουν εφαρμοσθεί Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές στην αποθήκευση και διακίνηση των προϊόντων, όπως για παράδειγμα δευτερογενείς φραγές στις οροφές των δεξαμενών πλωτής οροφής, βαφή των δεξαμενών πτητικών προϊόντων με λευκό χρώμα υψηλής ανακλαστικότητας, φόρτωση των βυτιοφόρων οχημάτων από τον πυθμένα με ταυτόχρονη λειτουργία Μονάδας Ανάκτηση Ατμών. Ακόμη, έχουν εγκατασταθεί νέα Συστήματα Ανάκτησης Ατμών στους προβλήτες φόρτωσης δεξαμενόπλοιων, ενώ συνεχίζεται η εφαρμογή των τακτικών προγραμμάτων προληπτικής συντήρησης και έγκαιρης ανίχνευσης και αποκατάστασης των διαρροών (Leak Detection and Repair-LDAR) στον εξοπλισμό (π.χ. βάνες, φλάντζες κ.λπ.).

Όλες οι παραπάνω πρακτικές έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών VOC τα τελευταία τρία χρόνια, η οποία ξεπερνάει το 45%.

Οι βελτιούμενες αυτές επιδόσεις αντικατοπτρίζονται και στις μετρήσεις ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα των περιοχών, έτσι όπως αυτές παρακολουθούνται από τους Σταθμούς Μέτρησης Ποιότητας Ατμόσφαιρας των εγκαταστάσεών μας και από ανάλογους Σταθμούς των αρμόδιων αρχών (δελτία ποιότητας της ατμόσφαιρας από τους δήμους και το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας). Σημειώνεται ότι οι μετρήσεις ποιότητας ατμόσφαιρας περιλαμβάνουν/ αντιστοιχούν στη συνεισφορά του συνόλου των πηγών αέριων εκπομπών της περιοχής, όπως οι μεταφορές και οι υπόλοιπες βιομηχανικές δραστηριότητες.

Για τον Όμιλο ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ η αξιοποίηση των υλικών και φυσικών πόρων σε όλο τον κύκλο ζωής τους αποτελεί σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία και ανταπόκριση στη δέσμευσή του για την προστασία του περιβάλλοντος. Τα πετρελαιοειδή υλικά-παραπροϊόντα που χαρακτηρίζονται ως απόβλητα (ιδιοπαραγόμενα ή τρίτων) σε ένα στάδιο του κύκλου ζωής τους αποτελούν σημαντική ευκαιρία, και αξιοποιούνται ως πρώτη ύλη στις παραγωγικές εγκαταστάσεις του Ομίλου, αλλά και ως καύσιμα υλικά, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.

Η στρατηγική προσέγγιση του Ομίλου βασίζεται όχι μόνο στη μείωση των στερεών αποβλήτων προς υγειονομική ταφή μέσω επενδύσεων σε σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων αλλά και στη δημιουργία συνεργειών για την αξιοποίηση των αποβλήτων με στόχο την ανάκτηση ενέργειας και στη διερεύνηση εναλλακτικών τεχνολογιών για αξιοποίησή τους ως πρώτες ύλες, με στόχο την υποκατάσταση ορυκτών πρώτων υλών. Η συνεχής μείωση της ποσότητας των αποβλήτων προς τελική διάθεση συμβάλει σημαντικά όχι μόνο στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία αλλά και στη μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Ο Όμιλος συνέχισε και το 2021 την προσπάθεια για μείωση της παραγωγής υγρών και στερεών αποβλήτων, μεγιστοποιώντας την ανακύκλωση για όσα ρεύματα αποβλήτων είναι εφικτό και στη συνέχεια, για τα υπόλοιπα ρεύματα αποβλήτων, την επιτόπου διαχείρισή τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Απώτερος σκοπός η μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται προς τελική διάθεση-ταφή σε ποσοστό έως 15% μέχρι το 2030.

Οι σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, όπως οι μονάδες ολοκληρωμένης επεξεργασίας υγρών αποβλήτων τριών σταδίων στα διυλιστήρια του Ομίλου, εξασφαλίζουν τη συνεχή βελτίωση των επιδόσεων όσον αφορά τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων. Σε συμφωνία με την πορεία των τελευταίων έξι ετών, συνεχίστηκε και το 2021 η βελτίωση της πλειοψηφίας των δεικτών αποβλήτων και νερού από το σύνολο των δραστηριοτήτων του Ομίλου.

Συγκεκριμένα, το 2021 σημειώθηκε μικρή μείωση της παραγωγής υγρών αποβλήτων από το σύνολο των εγκαταστάσεων σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Όσον αφορά τα στερεά απόβλητα, το 2021 υπήρξε μείωση στη συνολική ποσότητα παραγωγής και επεξεργασίας τους σε σχέση με το προηγούμενο έτος επί του συνόλου των εγκαταστάσεων του Ομίλου. Σημειώνεται ότι οι ποσότητες των στερεών αποβλήτων ανά βιομηχανική εγκατάσταση στο μεγαλύτερο ποσοστό τους εξαρτώνται από τους καθαρισμούς δεξαμενών προϊόντων και συνεπώς, μεταβάλλονται από χρόνο σε χρόνο, ανάλογα με τον προγραμματισμό συντήρησης των δεξαμενών και δευτερευόντως με τη διαθεσιμότητα των μονάδων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων (είτε εντός είτε εκτός της εγκατάστασης).

Αν και παρατηρήθηκε μείωση στην ποσότητα των παραγόμενων αποβλήτων, αυτή συνοδεύτηκε από αξιοσημείωτη αύξηση του ποσοστού αξιοποίησης ως αποτέλεσμα υιοθέτησης καλύτερων πρακτικών ανακύκλωσης και ανάκτησης στις εγκαταστάσεις του Ομίλου , όπως φαίνεται και στα παρακάτω διαγράμματα που παρουσιάζονται οι τρόποι διαχείρισης – αξιοποίησης των παραγόμενων στερεών αποβλήτων για το έτος 2021. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι το 2021 σχεδόν 26.000 τόνοι αποβλήτων, περίπου το 91% του συνόλου, είτε επαναχρησιμοποιήθηκε, είτε ανακυκλώθηκε, είτε αξιοποιήθηκε περαιτέρω μέσω διαδικασίας ανάκτησης πρώτων υλών. Επίσης, σημειώνεται ότι τα επικίνδυνα απόβλητα αποτελούν σχεδόν το ήμισυ των συνολικών παραγόμενων αποβλήτων και σχεδόν στο σύνολο τους αξιοποιούνται και δεν οδηγούνται προς τελική διάθεση.

Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ)

Επιπλέον, εκτός από τα τυπικά βιομηχανικά απόβλητα του κλάδου, συνεχίζεται η αμείωτη προσπάθεια σε όλες τις εγκαταστάσεις και τα γραφεία του Ομίλου, με την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων, για ανακύκλωση όσο το δυνατόν περισσότερων ρευμάτων αποβλήτων, όπως χαρτί, πλαστικό, μικρές μπαταρίες, συσσωρευτές, λαμπτήρες φθορισμού, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, αλουμίνιο, κ.ά. Το 2021 συνεχίστηκε για τρίτη χρονιά το έργο πρότυπου ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στις Βιομηχανικές Εγκαταστάσεις Ασπροπύργου και είναι σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για την επέκταση του αρχικά στις Βιομηχανικές Εγκαταστάσεις Ελευσίνας, με στόχο να πραγματοποιείται διαχωρισμός στην πηγή όλων των ρευμάτων – μέταλλο, πλαστικό, μπαταρίες, χαρτί, υπολείμματα τροφών και κοινά απορρίμματα και να αυξηθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης.

Ανακτώμενη πρώτη ύλη

Ειδικά για τον κλάδο των διυλιστηρίων πετρελαίου, παρακολουθείται επίσης και το ποσοστό των πετρελαιοειδών αποβλήτων που ανακτώνται και επιστρέφουν στην παραγωγική διαδικασία ως πρώτη ύλη για επαναδιύλιση. Οι ποσότητες αυτές των αποβλήτων προέρχονται τόσο από την παραγωγική διαδικασία όσο και από τρίτους. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι ποσότητες και τα ποσοστά ανάκτησης (επί του συνόλου της τροφοδοσίας) από τα διυλιστήρια του Ομίλου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από το 2015 έχουν επαναδιυληθεί παραπάνω από 1,11 εκατ. τόνοι ελαιωδών υγρών αποβλήτων.

Το νερό είναι απαραίτητη πρώτη ύλη στην παραγωγική διαδικασία των εγκαταστάσεών μας. Για να διασφαλιστεί η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, ο Όμιλος στοχεύει στη μείωση της ποσότητας του νερού που καταναλώνεται μέσω των δραστηριοτήτων του, στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσή του, καθώς και στην υπεύθυνη απόρριψή του, μετά από κατάλληλη επεξεργασία, για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων στους αποδέκτες. Πρωτοβουλίες εξοικονόμησης νερού υλοποιούνται συνεχώς σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς και το νερό που καταναλώνεται, προωθείται για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση. Συγκεκριμένα για το 2021 ενώ σημειώθηκε μικρή μείωση στο συνολικό όγκο κατανάλωσης νερού, το ποσοστό ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης στις εγκαταστάσεις παραγωγής παρέμεινε στο υψηλό ποσοστό του 26%.

Πιο συγκεκριμένα, η χρήση νερού παρακολουθείται με σκοπό τον εντοπισμό ευκαιριών για τη μείωση της κατανάλωσης και το σχεδιασμό επενδύσεων σε διεργασίες εξοικονόμησης υδάτων, ώστε οι παραγωγικές εγκαταστάσεις, καθώς και οι διαδικασίες καθαρισμού να επιτύχουν υψηλή αποδοτικότητα. Μέσα από την αξιολόγηση των διαδικασιών που αφορούν άμεσα το νερό που χρησιμοποιείται (μετρήσεις ποιότητας, χρήση διαφόρων τύπων νερού (π.χ. θαλασσινού νερού για ψύξη, τεχνολογίες επεξεργασίας κ.λπ.), αλλά και ευρύτερες παραμέτρους διαχείρισης (διαθεσιμότητα, ποιότητα), διευκολύνεται ο εντοπισμός τομέων στις εγκαταστάσεις του Ομίλου που χρήζουν βελτίωσης ως προς τη διαχείριση του νερού και τον σχεδιασμό σχετικών δράσεων.

Οι κύριες πηγές απόληψης νερού το 2021 είναι το δημόσιο δίκτυο (84%) και η θάλασσα (13%). Το σύστημα διαχείρισης υδάτινων πόρων περιλαμβάνει την παρακολούθηση και την αναφορά της απόληψης και της ποιότητας νερού σε όλες τις εγκαταστάσεις και θυγατρικές, ώστε συνεχώς να βελτιώνεται η αποδοτικότητα της χρήσης φυσικών πόρων.

Η προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας αποτελεί σημαντικό κομμάτι της εταιρικής κουλτούρας του Ομίλου, ο οποίος συμμορφώνεται με τα αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια, εφαρμόζοντας τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές με στόχο την ελαχιστοποίηση τυχόν αρνητικών επιπτώσεων των δραστηριοτήτων του σε αυτά και τη συμβολή στην εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιοποικιλότητα. Η παρακολούθηση των ευρωπαϊκών τάσεων όσο και η ενσωμάτωση διεθνών αναγνωρισμένων εργαλείων εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει σημαντικά στην υλοποίηση καινοτόμων πρακτικών διατήρησης και διαχείρισης της βιοποικιλότητας.

Σημειώνεται ότι οι εγκαταστάσεις των Διυλιστηρίων του Ομίλου βρίσκονται σε θεσμοθετημένες περιοχές βιομηχανικής δραστηριότητας και δεν γειτνιάζουν με προστατευόμενες περιοχές ( π.χ. Natura 2000, RAMSAR). Ακόμη, στον κλάδο της Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, εφαρμόζονται αντίστοιχα ολοκληρωμένες μέθοδοι διαχείρισης, οι οποίες ενσωματώνουν τα διεθνή πρότυπα για την ασφαλή εκτέλεση έργων ανάλογης φύσεως, με γνώμονα τον σεβασμό στον περιβαλλοντικό πλούτο (International Oil & Producers– IOGP και International Association of Geophysical Contractors – IAGC). Ο Όμιλος, λαμβάνοντας υπόψη τα θαλάσσια οικοσυστήματα, δίνει ιδιαίτερη προσοχή στους όρους προστασίας των θαλασσίων ειδών, καλύπτοντας πλήρως τις απαιτήσεις της συνθήκης «ACCOBAMS» καθώς και τις κατευθύνσεις της Μικτής Επιτροπής Διατήρησης της Φύσης (JNCC) για την προστασία των κητωδών. Οι υπάρχουσες γεωφυσικές εργασίες στο πλαίσιο των ερευνητικών δραστηριοτήτων δεν εκτελούνται εντός προστατευόμενων περιοχών (Natura 2000 ή άλλων ειδικών Ζώνων Διατήρησης της Θαλάσσιας Πανίδας και Περιοχών Προστασίας της Φύσης) ενώ παράλληλα, σε όλες τις σχετικές εργασίες τηρείται ουδέτερη ζώνη ενός χιλιομέτρου σε περιπτώσεις γειτνίασης.

Τέλος, επισημαίνεται ότι στις περιοχές των εγκαταστάσεων του Ομίλου δεν εντοπίζονται είδη που περιλαμβάνονται στην Κόκκινη Λίστα απειλούμενων ειδών IUCN (International Union for Conservation of Nature).